ԶԱՊԷԼ ԵՍԱՅԵԱՆ (1878 – 1943)
Հայ մեծանուն գրագիտուհի, արձակագիր, թարգմանիչ, հրապարակախօս, ազգային-հասարակական գործիչ:
Ծնած է Պոլիս, Սկիւտար 1878-ին: Ուսանած է տեղւոյն Ս. Խաչ վարժարանին մէջ, մէկ տարի աշակերտած է Արշակ Չօպանեանին:
1895-ին մեկնած է Փարիզ, ուր հետեւած է գրականութեան եւ փիլիսոփայութեան դասընթացքներուն Սորպոնի համալսարանին մէջ:
Ա. Չօպանեան՝ «Հայոց մեծագոյն գրագիտուհի» անուանած է զինք:
Աշխատակցած է Հայկական եւ Ֆրանսական պարբերականներու, հայերէն եւ ֆրանսերէն յօդուածներով:
1915-ի կոտորածներէն հրաշքով կը փրկուի ու կ՛անցնի Պուլկարիա, ապա՝ Կովկաս: 1933-ին վերջնականապէս կը հաստատուի Երեւան:
1937-ի ստալինեան «մաքրագործումներուն» զոհ կ՛երթայ նաեւ ինք եւ կ՛աքսորուի Սիպերիա, ուր կը մահանայ 1943-ին:
Իր նշանաւոր գործերէն յիշենք.
-Սկիւտարի վերջալոյսները
-Կեղծ հանճարներ
-Շնորհքով մարդիկ
-Աւերակներուն մէջ
-Երբ այլեւս չեն սիրեր
Զապէլ Եսայեան հայ կին գրողներուն մէջ իւրահատուկ տեղ կը գրաւէ: